Op 4 mei herdenken we. Op 5 mei vieren we vrijheid. Belangrijke dagen van herinnering en hoop. Van terugkijken én van voelen wat nog steeds doorwerkt. De Tweede Wereldoorlog mag dan 80 jaar geleden zijn gestopt, in generaties van toen en nu leeft hij nog vaak door. Ook in organisaties. Bewust en onbewust.

De oorlog in ons systeem

Een oorlog kan dan formeel beëindigd zijn, hij laat op allerlei vlakken schade na. Er zijn slachtoffers. Daders. Mensen met moed. Mensen die zwegen. Mensen met angst. Met verlies. Met wrok. Mensen die keuzes maakten, die ze zichzelf niet konden vergeven.

Kinderen van die mensen dragen vaak wat hun ouders niet konden dragen. Schuld, schaamte, overleven in plaats van leven. Zich klein maken. Of zich groot houden. En dat zie je weer terug in gedrag, in relaties en in leiderschap.

Verhalen die lang geen plek kregen

Soms werd er over de oorlog gepraat. Vaak ook niet. Omdat het te pijnlijk was, of om de nieuwe generatie er niet mee te belasten. Soms vanwege collectief gestolde rouw. Denk aan het Indisch zwijgen. Aan Molukse families, jarenlang tussen wal en schip. Aan de wederopbouwkinderen die werden grootgebracht met het motto: “Niet zeuren, gewoon doorgaan.” Aan de homoseksuele gemeenschap. Aan Roma en Sinti. Zoveel verhalen zonder plek. Zoveel pijn die generaties lang binnenshuis bleef.

Dit is intergenerationeel trauma. Niet omdat iemand dat wil. Wel omdat een systeem zoekt naar balans. Naar erkenning. Naar insluiting.

Erkenning brengt stroming

Vorige week bood burgemeester Halsema namens de gemeente Amsterdam excuses aan voor de rol tijdens de Jodenvervolging. Goed dat dat gebeurde. Niet omdat woorden alles oplossen. Wel omdat erkenning beweging brengt. Pas als iets wordt gezien, kan het zich losmaken.

Wat vraagt vrede van ons?

Geen perfectie. Geen eindoplossing. Wel de moed om te zien wat er wás en wat nog steeds doorwerkt. Om ruimte te maken voor álle verhalen. Van hoop. Van tekort. Van overleven. Van het niet weten.

Want zolang iets geen plek krijgt, blijft het zich herhalen. Vrede is broos en vergt 365 dagen per jaar aandacht van ons allemaal.

Stel je voor dat we:

• de moed hebben om verschillen te verdragen, te luisteren én ons werkelijk te verplaatsen in de ander;
• erkennen wat eerder werd buitengesloten, verzwegen of genegeerd;
• vrede niet alleen herdenken, maar ook belichamen: in hoe we leiden, opvoeden, samenwerken en samenleven;
• zien wat we meedragen en durven herkennen wat van onszelf is en wat het lot is van een ander.

Je draagt misschien meer uit de geschiedenis mee dan je denkt. Sommige lasten zijn niet van jou, die kun je bijvoorbeeld teruggeven in een systemische opstelling. Dat kan bevrijdend werken en helpen om patronen te doorbreken. Vrede begint in jezelf.

Wil je hiermee aan de slag, persoonlijk of in je organisatie? Neem gerust contact met mij op. Je bent ook welkom bij een van mijn opstellingenmiddagen.