Ziekteverzuim neemt toe, zowel door fysieke als mentale klachten. De kosten lopen op, de druk in organisaties stijgt. Toch ligt de oorzaak vaak dieper dan werkdruk of motivatie. Wie verzuim wil voorkomen, moet verder kijken dan symptomen. Naar wat er speelt in de dynamiek van teams, in de structuur van organisaties én in de overtuigingen die mensen meenemen.

De cijfers over ziekteverzuim

In aanloop naar de verkiezingen komt ook ziekteverzuim aan bod in programma’s met lijsttrekkers en partijprominenten. Wat zijn de cijfers, kosten en mogelijke oplossingen? Wie een team of organisatie leidt, ziet van dichtbij wat er werkelijk speelt: medewerkers die uitvallen, druk die zich opstapelt, klanten die wachten. Achter de cijfers schuilt een verhaal. En zolang we dat verhaal niet begrijpen, blijven dezelfde patronen zich herhalen, wat er beleidsmatig ook tegenover wordt gezet.

De Arbo Unie berekende dat een zieke medewerker gemiddeld ruim € 400 per dag kost. In 2024 verzuimden Nederlanders gemiddeld een dag langer dan het jaar ervoor, wat de economie ongeveer een miljard euro extra kostte. Volgens de meest recente TNO Arbobalans (2024) stegen de totale kosten voor loondoorbetaling door werkgerelateerd verzuim naar 8,3 miljard euro in 2023, waarvan 4,9 miljard wordt toegeschreven aan psychosociale arbeidsbelasting. Vooral jongere werknemers melden zich vaker en langer ziek, vaak door stress, overbelasting of gebeurtenissen in hun persoonlijke leven zoals een scheiding, verhuizing of de komst van kinderen.

Verzuim begint vaak al veel eerder

De sleutel ligt niet in nog meer hersteltrajecten, maar in eerder kijken. De meeste signalen dienen zich al lang vóór het verzuim aan: vermoeidheid, irritatie, terugtrekgedrag of juist overmatige verantwoordelijkheid. Vaak wordt dat nog weggewuifd als tijdelijk, tot iemand omvalt.

Dit kan oorzaken hebben in de bedrijfsvoering, in iemands privéleven en vaak is het ook een combinatie.

Organisatiepatronen die blijven terugkomen

Een opeenstapeling van reorganisaties, onduidelijkheid over koers of een cultuur waarin weinig echt geluisterd wordt, kan mensen letterlijk uitputten. Veel organisaties blijven in hetzelfde patroon hangen: reageren als het misgaat. Er wordt gecoacht, gepraat of gezocht naar manieren om de werkdruk te verlagen. En dat helpt. Even. Tot het volgende dossier zich aandient. Want vaak zit de oorzaak dieper. In patronen in de organisatie, waar richting, structuur of duidelijkheid ontbreekt. In hoe besluiten worden genomen of juist uitgesteld. En in de dynamiek tussen teams, leiding en medewerkers.

De invloed van persoonlijke patronen

Daarnaast spelen persoonlijke patronen een rol. Mensen nemen hun geschiedenis mee naar het werk. Overtuigingen over presteren, verantwoordelijkheid of zorgen voor anderen kunnen maken dat iemand te lang doorgaat, zich te veel aanpast of voortdurend over grenzen heen gaat. Zolang die onderlaag niet wordt gezien, blijft de spanning zich herhalen.

Kijken op systemisch niveau

Vanuit systemisch perspectief gaat verzuim zelden alleen over werk. Het gaat over plek in het team, de organisatie en vaak ook daarbuiten. Over loyaliteiten en structuren die onbewust doorwerken. Een systemische interventie brengt dat aan het licht. Niet door erover te praten, maar door zichtbaar te maken wat er feitelijk gebeurt in de dynamiek. Waar dat passend is, werken we met representanten. In andere situaties volstaat een individueel traject.

Kort, krachtig en in beweging

Een traject bij mij is kort en krachtig. Geen maandenlange gesprekken, maar werken door letterlijk in beweging te komen. We onderzoeken situaties fysiek, in de ruimte, zodat zichtbaar en voelbaar wordt wat vastzit en wat weer kan stromen. Dat geeft snel inzicht en richting.

Verzuim voorkom je door eerder te kijken

Ziekteverzuim voorkom je niet door pas in te grijpen als iemand uitvalt. Je voorkomt het door eerder te kijken naar wat er echt speelt, in mensen én in systemen. Meer weten? Neem contact op.

Bronnen
Arbo Unie, Verzuim kost in 2024 een miljard meer dan het jaar ervoor (2024)
TNO, Arbobalans 2024 – kosten werkgerelateerd verzuim