Hier in het zuiden start de komende week alles weer op. De scholen, de sportclubs en het werk met bijhorende vergaderingen en deadlines. Na een zomer vol vrijheden, komt er weer structuur. Een ritme met allerlei verplichtingen én mogelijkheden. Dat is schakelen. Er MOET weer vanalles, er KAN weer vanalles, je WIL weer vanalles. Hoe ga je daarmee om?

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik ervaar in de eerste week na de vakantie vaak een denkbeeldige drempel. Een horde, waar ik ‘even’ overheen moet. Gelukkig is die, sinds ik met systemisch werk in de weer ben, minder hoog en makkelijker te nemen. Enerzijds ben ik super blij met de structuur (ik vaar er wel bij) en heb ik zin om aan de slag te gaan. Anderzijds geeft het me soms een wat beklemmend en overweldigend gevoel, omdat er vanalles verlangd wordt en je gevoelsmatig vanuit rust meteen weer naar de hoogste versnelling gaat. Ik weet dat ik niet de enige ben die dit zo ervaart!

Hoe komt het dat de verplichtingen en de verwachtingen die we onszelf opleggen als een last kunnen voelen? Ik deel graag systemische tips met bijhorende voorbeelden, die helpen om deze drempel als minder hoog te ervaren.

Tip 1. Ontdek verborgen dynamieken

Veel van de verplichtingen, mogelijkheden, kansen en de mogelijke stress die je daarbij voelt, vinden hun oorzaak in diepgewortelde – vaak verborgen – dynamieken en patronen in jezelf, in je familie en in de organisatie waar je werkt.

Stel, je neemt steeds te veel hooi op je vork. Tijdens een opstelling zou je kunnen ontdekken dat dit patroon zijn oorsprong vindt in een familiedynamiek; bijvoorbeeld de verwachting om altijd ‘de sterke’ te zijn of dat je jezelf pas waardevol voelt als je veel doet. Door deze dynamieken te erkennen en te onderzoeken, kun je bewuster kiezen aan welke verplichtingen je wel en aan welke je niet wil voldoen.

💡 Onderzoek welke patronen jouw ‘moeten’ beïnvloeden. Welke patronen uit je systeem zijn helpend? Welke niet?

Tip 2. Begrijp jouw rol binnen een systeem

Je vervult verschillende rollen (vader, zus, moeder, directeur, voetbalcoach) en beweegt je in verschillende systemen (gezin, familie, vriendengroep, Nederland, padelclub, HR-team, MT, organisatie, politieke partij). Deze rollen kunnen verwachtingen en verantwoordelijkheden met zich meebrengen die je onbewust volgt. Een systemische benadering helpt je om je positie en rol te onderzoeken en te begrijpen hoe deze bijdraagt aan het gevoel van moeten.

Misschien voel je druk om succesvol te zijn op je werk, omdat je de oudste bent in je familie en altijd het goede voorbeeld moest geven. Door deze rol te onderzoeken, kun je ontdekken dat je de vrijheid hebt om zelf te kiezen welke verplichtingen je aangaat en welke verwachtingen je naast je kunt neerleggen.

💡 Reflecteer op de rol die je inneemt binnen een systeem. Vraag jezelf af of deze rol bij je past, of je overeenkomsten ziet in de rollen die je in verschillende systemen inneemt en of het tijd is voor verandering.

Tip 3. Zoek balans

Binnen systemen is er altijd een spanning tussen het verlangen naar autonomie en de behoefte aan verbinding met anderen. Beide zijn belangrijk, maar als het moeten overheerst, kan het zijn dat we te veel in de behoefte van anderen proberen te voorzien en onszelf verliezen.

Misschien voel je je verplicht om deel te nemen aan elk werkoverleg, teamuitje of ouderavond, omdat je geen nee wilt zeggen en bang bent voor sociale uitsluiting. Systemische inzichten kunnen je helpen om grenzen te stellen en tegelijkertijd in verbinding te blijven met anderen.

💡 Oefen met het stellen van grenzen en met het zeggen van nee tegen verplichtingen die je energie kosten. Misschien helpt deze uitspraak daarbij: ‘Nee’ zeggen tegen een ander, is ‘Ja’ zeggen tegen jezelf.

Tip 4. Onderzoek je eigen wensen

Het kan dat je zo opgeslokt raakt door wat moet, dat je vergeet wat je zelf wil. Een systemische opstelling kan helpen om opnieuw verbinding te maken met je eigen verlangens en prioriteiten, zodat je bewustere keuzes kunt maken.

Misschien realiseer je je dat je passie voor schilderen altijd op de achtergrond is gebleven, omdat je familie waarde hecht aan traditionele carrières. Door dit verlangen te erkennen, kun je manieren vinden om hier alsnog ruimte voor te maken in je schema en zo een betere balans te vinden tussen moeten en willen.

💡 Maak een lijst van je persoonlijke verlangens en doelen. Plan regelmatig tijd in om deze te verkennen en te verwezenlijken. Kleine stapjes tellen ook!

Tip 5. Creëer ruimte voor reflectie en transformatie

Verandering begint met bewustwording. Het begin van het schooljaar kan een goed moment zijn om te reflecteren op je keuzes en hoe deze in lijn zijn met je innerlijke drijfveren, waarden en verlangens.

Met systemische principes, kun je ontdekken welke verplichtingen en mogelijkheden je energie geven en welke energie kosten. Vervolgens kun je bewuster keuzes maken en ruimte creëren voor belangrijke zaken.

💡 Plan een moment van reflectie waarin je jouw verplichtingen evalueert en aanpassingen maakt die in lijn zijn met jouw waarden en doelen. Een opstelling is een uitstekend middel om meer zicht te krijgen op jouw innerlijke drijfveren.

Conclusie
Het gevoel van moeten, kan aan het begin van het schooljaar overweldigend zijn. Door dit gevoel systemisch te benaderen, kun je inzicht krijgen in de onderliggende patronen en dynamieken. Dit stelt je in staat om bewuste keuzes te maken, beter in balans te komen en uiteindelijk meer vrijheid te ervaren in wat je doet. Waar wacht je nog op? Succes de komende tijd!