Met opstellingen kun je de herkomst van belemmerende patronen onderzoeken en ze zelfs doorbreken. Maar wat zijn patronen eigenlijk?
In het boek ‘Tegen de stroom mee’ van Jan Jacob Stam en Barbara Hoogenboom worden patronen beschreven als het verschijnsel dat mensen – in een familie, organisatie of een andere groep – herhaaldelijk eenzelfde positie innemen. En het kan ook gebeuren dat de relaties tussen de leden van de groep steeds eenzelfde – vaak ongeschreven – regel volgen.
Misschien herken je dat wel. Dat zodra je bij je familie bent, je bijna automatisch in oude rollen en dynamieken schiet. Misschien was je vroeger thuis altijd de ‘bemiddelaar’ tijdens conflicten en merk je dat je die rol meteen weer oppakt als je je familie ziet, ook al had je je voorgenomen het dit keer anders te doen. En op je werk gebeurt hetzelfde: je neemt het op voor anderen of pakt de leiding bij projecten, terwijl andere teamleden die verantwoordelijkheid net zo goed zouden kunnen dragen.
Denk ook aan onbewuste regels die in een familie gelden, zoals ‘wij praten niet over emoties’ of ‘we moeten sterk zijn.’ In organisaties zie je iets soortgelijks: teamleden laten bijvoorbeeld geen fouten zien of werken altijd door, zelfs wanneer de werkdruk te hoog is. Ondanks duidelijke procedures kunnen teams ook telkens terugvallen in patronen, zoals het missen van deadlines, omdat iedereen op elkaar wacht.
Het zijn dit soort patronen die, wanneer ze zichtbaar worden door systemisch werk, doorbroken kunnen worden om ruimte te maken voor nieuwe, gezondere manieren van functioneren. Een patroon is vaak een oplossing voor iets anders. Het is een signaal dat er iets aan de hand is en verder onderzocht mag worden.
De afgelopen week heb ik drie verdiepende trainingsdagen gehad bij het Bert Hellinger Instituut over organisatieopstellingen en daarbij hebben we uitgebreid stilgestaan bij patronen en dynamieken. Over hoe ze ontstaan, welke er zijn, welke patronen elkaar aantrekken en hoe je ervan af kunt komen. Dit smaakt naar meer.
Gelukkig komt er in november nog een tweede trainingsblok. Een mooie toevoeging aan de systemische kennis die ik heb en aan de diverse systemische interventies die ik pleeg, zowel in de vorm van familie- als organisatieopstellingen. Wordt vervolgd…
